De Griekse god Eros (door de Romeinen overgenomen als Cupido of Amor) is volgens de oudere verhalen het derde kind van Chaos, en dus één van de oergoden. Hij is de god van de universele, allesomvattende liefde, de kracht die het universum samenhoudt. In de nieuwere verhalen is Eros de zoon van de goden Aphrodite (Venus bij de Romeinen) en Ares (Mars bij de Romeinen). Dan is hij de god van de liefde en het schoonheidsverlangen, de drijvende kracht achter aantrekking en binding, blinde passie voor iets of iemand, en voortplanting in de natuur.

Eros was een klein jongetje dat niet groot wilde worden. Aphrodite vond dat maar niets en vroeg Themis, de godin van de wijsheid, om raad. Die zei dat Eros alleen kon groeien als hij een broer of zus had, die hem ook liefde terug kon geven. Zo werd Anteros geboren, en samen met hem kon Eros opgroeien.

Deze vertraagde groei kunnen we opvatten als een ontwikkelingsachterstand, die overkomen wordt. Eros wordt zowel als jongen als als volwassen jongeling afgebeeld, vaak met pijl en boog. (Hij wordt ook wel afgebeeld met een blinddoek, maar dat is niet hetzelfde als blind.)

In de mythologie is er een duidelijke verklaring voor deze ontwikkelingsachterstand, én de reden dat hij beurtelings als jongetje en als volwassene afgebeeld wordt. De naam Anteros kan je opdelen in ant- en -eros. Ant- is een oud Grieks voorvoegsel dat ‘tegen’ betekent. Ook in onze huidige taal nog terug te vinden als ‘anti’. Anteros was dus de tegenpool (anta-gonist!) van Eros. Hij ziet er ook precies hetzelfde uit, alleen is zijn haar langer en heeft hij geen vogelvleugels, maar vlindervleugels - waar wel veren op zitten, dat dan weer wel. Een bijzonder gezicht.

Waar Eros de god van de onvoorwaardelijke en allesomvattende liefde is, is Anteros de god die de voorwaarden daar juist wél aan stelt en bewaakt. Hij is degene die je moet aanroepen als je je liefde beantwoord wil hebben. Hij is ook degene die mensen straft die liefde minachtend afwijzen. Als mensen oneerbiedig of honend reageren op anderen als die hun liefde verklaren, zal Anteros de afgewezene wreken door de afwijzer te straffen voor diens liefdeloze reactie.

Eros en Anteros zijn door hun verschillen én overeenkomsten aan elkaar gebonden: opposites attrack! Eros, als god van de onvoorwaardelijke alomvattende liefde, kon van liefde alleen niet groeien. Liefde wil pas groeien als die beantwoord wordt, is de boodschap van deze mythe. Zodra de liefde van Anteros als zijn antagonist de liefde van Eros met die van hem kon aanvullen, konden beiden groeien. Omdat ze zo met elkaar verweven zijn, is de keerzijde van de medaille dat Eros opnieuw krimpt als Anteros niet in zijn nabijheid is, door de pijn van het gemis. En dat is dan weer de reden dat hij beurtelings als jongetje en als jongeman te zien is.

Uitsmijter-weetje: Plato onderschrijft dat een liefdeloos leven een gehandicapt leven is, maar voegt daaraan toe dat ook liefde tussen bijvoorbeeld moeder en dochter, goede vrienden, soulmates enzovoorts tot vervulling kan leiden. Eros groeit immers ook van zuivere broederliefde. Deze uitleg van Plato over de mythe van Eros en Anteros is ook de herkomst van de uitdrukking ‘platonische liefde’, om een diepgaande liefde zonder vleselijke interactie aan te duiden.

Zie het bericht op Facebook voor meer afbeeldingen.