Met de seizoenen koken is gezonder, goedkoper en duurzamer. Bovendien zal je merken dat als je je voeding en drinken mee laat bewegen met de seizoenen, je ook bewuster met de wenteling van het jaarwiel bezig bent. Daarom deelt onze Kitchen Witch, Jiska Lothlórien, dit jaar met jullie recepten die bij de seizoenen horen. Dit keer: zomer.

De dagen zijn lang, het licht viert hoogtij, de zonnekracht is sterk. De zomer geeft een enorme groeikracht aan Moeder Aarde. Er valt overvloedig te oogsten - en dat terwijl de oogstfeesten zelfs nog moeten komen, in de herfst. 

Het is de tijd van koele dranken voor hete dagen, frisse salades. Als de granen rond augustus geoogst worden maak ik graag een uitstapje naar een van de plaatselijke molens (wat een rijkdom dat er nog meerdere in functie zijn in mijn regio!) om ouderwets gemalen meel te kopen zodat ik zelf brood en banket kan bakken. 

Als receptenkeuze heb ik enkele verkoelende dranken uitgekozen, een recept dat dankzij het gebruik van zonnebloempitten en meel zowel in de tijd van Litha als Lughnasadh heel toepasselijk is, en een paar suggesties wat je in een saladebar zou kunnen neerzetten. 

In deze tijd van overvloed van Moeder Aarde heb ik deze keer vrij veel wildpluk-tips toegevoegd. Het is wel netjes om bij wildplukken je dankbaarheid te tonen naar de natuur, eventueel een offertje achter te laten, en bij het plukken van delen van een levende plant eerst even toestemming te vragen. 

Veel plezier met deze zomerse recepten! 

Fruit- en kruidenwater

Natuurlijk, goed water drinken is altijd belangrijk, maar bij hoge temperaturen des te meer. Laten we dat water eens extra aantrekkelijk maken: we gaan wat toevoegen. Om de smaken goed in het water te laten trekken, kan je die het beste de avond vóór je het wil gebruiken al onder water zetten. Fruit en groente kan je in plakjes of stukjes snijden, verse kruiden een klein beetje kneuzen, gedroogde kruiden kunnen er zo in. Vers heeft wel de voorkeur, gedroogde kruiden lopen langzaam terug in smaak en werking, en bovendien zijn dat meestal hele kleine deeltjes die - als je ze niet in een filter doet - bijna elke slok mee komen. 

In mijn ervaring kan het daarna, afhankelijk van of je het lang buiten de koelkast laat staan of niet, en afhankelijk van wat je erin deed, nog 1 tot 3 dagen gebruikt worden. 

Natuurlijk, je kan gaan voor een keuze puur op smaak. Maar hey, we zijn pagans… dus wij kunnen ook wat éxtra’s doen door kruiden mede op intentie en werking toe te voegen. Als je goed contact kan leggen met de kruiden, kan je aanvoelen wat hun werking voor jou is. Maar het is ook prima om een wat algemenere werking op te zoeken, bijvoorbeeld hier.

Een aantal voorbeelden: 

• Sinaasappel, citroen, duizendblad, smalle weegbree, kaneelstokje (Let op: kassie kaneel is qua smaak wel sterk, maar spiritueel veel minder krachtig dan ceylon kaneel! Ceylon is wel wat duurder. Als je alleen ‘kaneel’ op de verpakking ziet staan, is het daarom meestal kassie. Bij de betere winkels zal het onderscheid wel gemaakt worden.)
• Limoen, komkommer, munt, citroenmelisse, zuring, appel
• Paardenbloem (de bloesems), viooltje, hondsdraf, peer, perzik, framboos, wortel (oranje of geel)
• Vlierbloesem, lindebloesem, citroen, bergamot, gember, zoethout
• Bijvoet, rozemarijn, klaverbloem, berkenblad, braam (blad en/of vrucht)

Crackers met zonnebloempitten

Om te beginnen: bij crackers komt het lang niet zo nauwkeurig als bij brood, dus met de hoeveelheden hieronder kan je nog best wat variëren.

Basis: 

• 125-150 gram meel. (Speltmeel is erg lekker hierbij, het is ook lekker om een deel te vervangen door boekweitmeel.)
• 2 tot 3 eetlepels hele of gebroken lijnzaad, of een combi daarvan. (Dit is wél belangrijk, lijnzaad is nodig voor het binden.)
• 3 eetlepels zonnebloempitten
• 30 ml plantaardige olie. (Zonnebloemolie is prima, maar olijfolie, walnootolie of sesamolie geeft wel meer smaak.) 
• Snuf zout

Naar smaak toevoegen: 

• Andere soorten pitten en zaden, bijvoorbeeld pompoenpit, hele gepofte boekweit, sesamzaad, chiazaad, maanzaad, hennepzaad
• Kruiden, bijvoorbeeld rozemarijn, tijm, oregano, knoflookpoeder, uienpoeder, kerrie, cayennepeper
• Fijngehakte nootjes
• Handje havermout

Neem een koffiekopje half vol water en doe het lijnzaad erin. Dit laat je minstens een half uur staan, langer mag. Er vormt zich een slijmerig gelei-laagje rond het lijnzaad. 

Doe intussen de andere ingrediënten bij elkaar en meng ze goed. 

Zodra het water met lijnzaad goed glibberig is geworden, ga je de oven voorverwarmen op 180 graden, liefst hete lucht. Heb je geen hete lucht, dan kan je ook de ouderwetse boven-en-onder-warmte gebruiken.
Doe je water-met-lijnzaad bij de rest en meng weer goed. Het moet een stevige bal worden die niet meer aan je vingers blijft plakken maar ook niet uit elkaar valt. Is het te droog, dan voeg je water bij, is het te plakkerig, dan voeg je meel toe. Zoals gezegd: het komt niet heel precies bij crackers. 

Leg een stuk bakpapier op een bakplaat en doe je bal deeg erop. Leg een tweede vel eroverheen, en rol zo dun mogelijk uit. Maximaal 1cm dik, maar eigenlijk is zelfs dat nog wat aan de dikke kant: hoe dunner hoe beter. Als het dun genoeg is pel je voorzichtig het bovenste vel bakpapier eraf: die gaat niet mee de oven in. Eventueel kan je nog wat extra zaden, pitten, nootjes of grof zeezout erover strooien, en dan het vel nog één keertje terug erop leggen en lichtjes inrollen tot het vast zit op het deeg, daarna het vel weer eraf. 

Bedenk hoe groot je je crackers wil hebben, en snij dat voor met een mes. Je hoeft het niet uit elkaar te duwen, alleen de lijnen insnijden is genoeg. Je kan ze na het bakken dan daar afbreken. Zonder breuklijnen is niet te voorspellen hoe het zal afbreken ;) 

Als de oven voorverwarmd is moet het, afhankelijk van de dikte van je deeglap, minimaal 25 minuten in de oven. Breek daarna voorzichtig een puntje af: het moet droog knapperig zijn. Doe zo nodig in stapjes van 3 tot 5 minuten steeds wat bereidingstijd erbij tot het zo ver is. Haal de bakplaat uit de oven, maar laat de oven nog even aanstaan! Haal de crackers van de bakplaat en leg ze omgekeerd op een rooster om af te koelen. Check de bodems: soms zijn die nog wat te vochtig, ook als de bovenkant wel knapperig droog is. Vooral de crackers in het midden van het deeg kunnen hier last van hebben. Zo nodig leg je ze omgekeerd nog even terug op de bakplaat en schuift ze zo nog 10 minuutjes de oven in. 

Laat ze goed volledig afkoelen, vóór je ze in een pot of blik doet, anders kan er nog wat damp uitkomen en blijven ze niet knapperig. Deze crackers blijven het beste in een luchtdichte pot. 

Saladebar - anders

De zomer is de tijd voor salades. In de winter grijp je minder snel naar zo’n koude maaltijd, maar nu met het warme weer is het helemaal de tijd. 

Een leuke anders-dan-anders maaltijd bij een samenkomst is dan een saladebar. Natuurlijk zie je ook wel eens 1 of 2 salades naast de gebruikelijke zomerbarbecue. Maar zet die salades eens in de hoofdrol!
Diverse bakken vol ingrediënten, laat mensen zelf samenstellen. Hoe meer je de ingrediënten splitst in elk een eigen bakje, hoe meer mensen naar eigen smaak kunnen grabbelen. Verschillende dressings en brood erbij en klaar. En rond Lammas is zélf gebakken brood erbij natuurlijk helemaal geweldig…
Behalve standaard boter kan je ook vooraf wat zeezout, kruiden, bloemen, wildpluk door de boter kneden en opnieuw laten opstijven in de koelkast. Dat staat nog leuker op tafel. 

Wat extra leuk is, is het decoreren van de tafel met eetbare bloemen en kruiden die je kan wildplukken in deze tijd. 

Wist je dat deze wild te vinden bloemen allemaal eetbaar zijn? Madeliefjes, paardenbloemen, goudsbloemen, Oost-Indische kers, dovenetel, hondsdraf, driekleurig viooltje, roos, pinksterbloem, kamille, rode klaver, korenbloem, wilgenroosje, daslook. Bloempjes op steel oogst je het best met zo weinig mogelijk steel. De blaadjes en stengels van deze bloemen zijn ook eetbaar, maar de bloemen zijn wel echt het lekkerst.

En naast bakjes met diverse kruiden, kan je ook wild geplukt jong blad hiervan toevoegen: braam, framboos, zuring, dovenetel, beuk, linde, berk, melde, look-zonder-look, bijvoet, zevenblad.

En dan hier enkele suggesties voor op de saladetafel, naast uiteraard de diverse soorten sla die je sowieso al kan neerzetten: 

• Gekookte aardappelen, eventueel al in blokjes met mayo en peterselie erdoor
• Gekookte pasta, rijst, quinoa, couscous, spelt, boekweit of bulgur. (Overigens kunnen spelt en boekweit ook gepoft!)
• Gesneden rauwe groente, zoals tomaten, komkommers, snackworteltjes, radijsjes, rettich, paprika, taugé, heel fijn gesneden venkel, spinazie
• Gesneden voorgekookte groente, zoals broccoli, bloemkool, wortel, biet, witte asperge
• Gesneden gebakken of gegrilde groente, zoals aubergine, courgette, bloemkool, paprika, groene asperge
• Gesneden fruit, zoals appel, druiven, peer, blauwe bessen, granaatappelpitten, sinaasappel
• Olijven, kappertjes, augurk, zilverui, zongedroogde tomaat op olie
• Uit blik dan wel zelf geweekt en voorgekookt: diverse soorten bonen, kikkererwten, mais, doperwten
• Vooraf zelf opgekweekte ‘spruitgroente’ of ‘kiemgroente’. Als je zelf (nog) niet weet welke hiervoor geschikt zijn: er zijn ook kant en klare zakjes zaden en pitten te koop voor dit doel. Suggestie: teken de rune Berkana op de bakjes of potjes waarin je de kiemen wil laten opkomen. Berkana staat voor vruchtbaarheid en jong leven. 

Bij de dressings kan je kiezen voor kant en klaar, maar ook daar kan je mensen zelf laten mengen. Diverse soorten oliën en azijnsoorten en kruiden nodigen uit tot zelf experimenteren. Mayonaise, tartaarsaus, (no-bee) honing, mosterd, knoflooksaus, satésaus… er is zo veel mogelijk! Geroosterde zaden en pitten en (evt glutenvrije) croutons kan je gebruiken om te decoreren.
Ook bij de oliën en azijnen kan je trouwens goed zelf je eigen touch toevoegen: in olie kan je kruiden en specerijen laten trekken voor extra smaak (pas echter op met rauwe knoflook in olie!) en azijn kan je zelf maken (bv appelazijn, gemaakt in de herfst, kan nog zeker een jaar gebruikt worden) of zelf een smaakje aan toevoegen door er fruit in te doen. Zo leg ik elk najaar vlierbessen in azijn waarmee ik lekker en gezond combineer. 

Hopelijk heb je met het lezen van deze suggesties genoeg creatieve ideeën gekregen om aan de slag te gaan!